TURYSTYKA INDUSTRIALNA - DEFINICJA //
Turystyka jako obszar badań naukowych od kilkudziesięciu lat znajduje zainteresowanie wśród licznej grupy badaczy wielu dziedzin nauk. W literaturze geograficznej, ekonomicznej, czy socjologicznej problematyka turystyki stawała się coraz popularniejsza. Podstawy teoretyczne obejmowały m.in. klasyfikacje, opisy i charakterystyki, w szczególności rodzajów i form turystyki. Pomimo obszernego i dokładnego rozpoznania naukowego zagadnień związanych z turystyką, jest to dziedzina charakteryzująca się dynamiką zmian i generowania nowych trendów. Istotny wpływ na taką sytuację ma czynnik ludzki. Człowiek wraz ze zmianą stylu życia, preferencji, statusu finansowego, a także w dobie szybkiego rozwoju cywilizacyjnego oczekuje coraz więcej, a jego zainteresowania dotyczące spędzania czasu wolnego stają się bardziej wszechstronne, stąd organizatorzy turystyki, a także wyspecjalizowane jednostki do spraw rozwoju turystyki czy kreowania nowego rodzaju produktów turystycznych, prześcigają się w działaniach dążących do wypracowania jak najbardziej nietypowych atrakcji i ofert turystycznych.
Wyrazem tego rodzaju przedsięwzięć jest zyskująca na zainteresowaniu nowa forma turystyki – turystyka industrialna.
Temat turystyki indusrtialnej, zarówno za granicą, jak i w polskich opracowaniach temat ten zyskał na zainteresowaniu dopiero na początku XXI wieku, ze szczególnym uwzględnieniem ostatnich kilku lat. Według niezależnych badań, przeprowadzanych przez Europejski Instytut Euricur (European Institute for Comparative Urban Research), turystyka industrialna nie jest rozumiana w jednakowy wśród badaczy różnych krajów. Wnioski opracowane przez grupę holenderskich badaczy Van Den Berga, Otgaara, Bergera i Fenga wykazały, że w niektórych krajach tą formą turystyki określa się jedynie odwiedzanie czynnych i funkcjonujących obiektów przemysłowych, w innych jedynie obiekty poprzemysłowe określane jako dziedzictwo przemysłowe, z kolei w pozostałych za turystykę industrialną uznaje się obie formy aktywności turystycznej.
Ryc.1. Postrzeganie turystyki industrialnej w ujęciu badaczy polskich i zagranicznych
Źródło: opracowanie na podstawie Otgaar A.H.J. i in., 2008, Industrial tourism : opportunities for city and enterprise
Owe rozbieżności uwidaczniają się zarówno pomiędzy różnymi krajami jaki w opracowaniach w skali krajowej.
Wg M. Andrzejewskiego (2012) turystykę industrialną możemy rozumieć jako:
Wszelkie zjawiska turystyczne zachodzące w obiektach przemysłowych, techniki oraz szeroko rozumianego dziedzictwa przemysłowego, które to obiekty najczęściej stanowią specjalnie przygotowany produkt turystyczny.
Turystykę industrialną sprowadza się w literaturze najczęściej do pojęcia określającego przestrzeń turystyczną, a nie sam charakter tego rodzaju turystyki. Wymieniona powyżej definicja turystyki industrialnej odwołuje się zatem do przestrzeni / obiektów zainteresowania turystycznego.
Oczywiście w literaturze możemy odnaleźć jeszcze wiele sposobów definiowania turystyki industrialnej m.in.
Tadeusz Łobożewicz (2001) wyróżnia turystykę przemysłową, w rozumieniu odwiedzania funkcjonujących zakładów przemysłowych,
klasyfikując ją jako jedną z form turystyki krajoznawczej.
W roku 2004, w literaturze polskiej pojawiła się publikacja Polskiej Organizacji Turystycznej wskazująca na nową formę turystyki w obiektach poprzemysłowych.
W nieco nowszych opracowaniach, pojawiają się nowe koncepcje, w tym wyrażona przez M. Derek (2010), turystyka przemysłowa – rozumiana jako:
„forma ruchu turystycznego , którego celem jest zwiedzanie obszarów, gdzie w przeszłości rozwijał się przemysł […], a także obiektów i urządzeń związanych z rozwojem techniki i przemysłu […] oraz muzeów techniki i przemysłu, stanowiących dziedzictwo przemysłowe danego obszaru, jak również zwiedzanie współcześnie funkcjonujących przedsiębiorstw.”
W kwestii definiowania można zauważyć szczególnie problematyczną kwestię nazewnictwa. Pomimo synonimowości znaczenia turystyka przemysłowa i industrialna, w literaturze tematu istnieje znaczące ich rozróżnienie. Turystykę, którą definiuje M. Derek (2010), najczęściej klasyfikuje się jako turystykę industrialną, natomiast za turystykę przemysłową przyjmuje się tą aktywność, której miejscem realizowania są jedynie współczesne zakłady przemysłowe.
Inną ciekawą próbą rozwiązania problemu definiowania tego zjawiska jest propozycja Kronemberga (2007), który wydziela:
„ - turystykę przemysłową - obejmuje aktywność turystyczną na terenach działających zakładów przemysłowych związaną z poznaniem obecnych procesów produkcyjnych,
- turystykę na terenach poprzemysłowych - obejmuje aktywność turystyczną na terenach, gdzie dawna funkcja produkcyjna została zakończona, ale zachowane zostały w przestrzeni ślady tej funkcji, np. budynki fabryczne,
- turystykę dziedzictwa przemysłowego - obejmuje aktywność turystyczną na terenach, gdzie dziedzictwo stanowi główną atrakcję i jego poznanie jest głównym motywem wizyty turysty”.
przejdź bezpośrednio do: rozwój turystyki industrialnej // dziedzictwo przemysłowe
